Հայաստանի իշխանությունները մտածում են ՏՏ ոլորտում մտավոր սեփականության առեւտրայնացման շուրջ
Հայաստանի ֆինանսական իշխանությունները մտածում են ՏՏ ոլորտում հեղինակների և իրավատերերի շահերը պաշտպանելու համար իրավական նորմերի համալիր մշակելու շուրջ։ Այդ մասին մարտի 5-ին "ՏՏ ոլորտը կարգավորող նոր օրենսդրական փաթեթի մասին" թեմայով խորհրդարանական լսումների ժամանակ հայտարարել է ՀՀ ֆինանսների փոխնախարար Արման Պողոսյանը։
Փոխնախարարի ասելով՝ արդի աշխարհում հարկային միջավայրը չափազանց կարևոր է երկրների համար ՝ ՏՏ ոլորտում աշխատատեղերի ստեղծման և պահպանման նպատաակով: Միաժամանակ, Պողոսյանի համոզմամբ, դա կարեւոր է այլ հավասար պայմաններում։ <Այսինքն, եթե երկիրը որոշակի հավակնություններ ունի այս ոլորտում և, օրինակ, ունի մասնագետների ավելի որակյալ բազա, քան մրցակիցներինը, միգուցե կարող է իրեն թույլ տալ ավելի զուսպ լինել հարկային քաղաքականության մեջ: Իսկ եթե այդ ցուցանիշով զիջում է, ապա պետք է առատաձեռն լինի հարկերի գծով։ Այսպիսով, մենք ինչ-որ պահի պետք է գանք կոնսենսուսի, որ, ի վերջո, հարկային քաղաքականությունը, ենթակառուցվածքների զարգացումը, երկրի ելքը դեպի ծով կամ ուղիղ չվերթները դեպի աշխարհի տարբեր կետեր և այլն, ազդում են արդյունաբերության զարգացման վրա>, - պարզաբանել է նա:
Ինչպես կարծում է Ֆինանսների նախարարության ներկայացուցիչը, էկո-միջավայրը նույնպես կարևոր է ՏՏ ոլորտում հարկային քաղաքականության մշակման համար: Չէ որ, ծախսելով հանրային ռեսուրսները ոլորտում չստացված հարկերի տեսքով, որոնք կարող էին այլ կերպ աջակցել այդ ուղղությանը, օրինակ, կրթության, գիտության և այլ ոլորտներում ներդրումներով, հանրությունը պետք է վստահ լինի, որ այդ ծախսերն արդարացված են։ Կարևոր է նաև գնահատել երկրի ներուժը, կարողությունները ՝ ըստ ՏՏ ոլորտի մասնագետների, քանի որ ի սկզբանե պարզ էր, որ 2022-2023 թվականներին Հայաստանում եղած ՏՏ ոլորտի ոչ բոլոր մասնագետները կկարողանան իրացվել ՀՀ-ում։
Այդ առումով՝ փոխնախարարը կոչ է արել ի դեմս Ֆինանսների նախարարության ՏՏ ոլորտի համար հարկային արտոնությունների հակառակորդ չտեսնել։ Ընդամենը որոշումներ կայացնելիս պետք է հիշել, որ մանևրելու համար սահմանափակ տարածք կա։ "Աշխարհում այսօր իրականացվում է կորպորատիվ հարկերի նվազագույն մակարդակի կիրառման քաղաքականություն, եւ եթե աղբյուր երկիրը չի օգտվում հարկման իր իրավունքից, օրինակ, չի հարկում երկրում գեներացված աշխատավարձը, այդ իրավունքը կիրացվի ռեզիդենտ երկրների կողմից",-նշել է Պողոսյանը:
Ֆինանսների նախարարության ներկայացուցիչը, որը համակարգում է հարկային քաղաքականությունը, հաղորդել է, որ իշխանությունները հասկանում են ՏՏ աութսորսինգի արժեքը: Այդ առնչությամբ մտածում են, որ գոնե միջնաժամկետ հեռանկարում մշակեն օրինագիծ, որը թույլ կտա գրանցել ՀՀ-ում ծնված հեղինակային իրավունքները և, համապատասխանաբար, հետագայում օգտվել դրա պտուղներից:
"Հակառակ դեպքում, ստացվում է, որ Հայաստանում արժեք է ստեղծվում, բայց դրա առեւտրայնացումն ամբողջությամբ տեղի է ունենում երկրից դուրս. հանրապետություն է մտնում աշխատավարձը, իսկ գեներացված ռոյալթիները եւ արտադրանքի այլ օգուտները մտնում են այլ երկրների գրպանները", - ամփոփել է Արման Պողոսյանը:
Հիշեցնենք, որ մարտի 5-ին խորհրդարանական քննարկման ժամանակ ոլորտի մասնագետները հայտարարել են, որ նկատվում է տեղեկատվական տեխնոլոգիաների հայ մասնագետների արտահոսք դեպի ավելի զարգացած և մրցունակ երկրներ: Երկարաժամկետ հարկային արտոնությունները կարող են օգնել լուծել խնդիրը: Ոլորտի մասնագետ Սևակ Հովհաննիսյանի խոսքով ՝ 2022 թվականին ոլորտի շրջանառությունը հասել է 589 մլրդ դրամի կամ մոտ 1 մլրդ 400 մլն դոլարի ։ ՀՆԱ-ի հետ հարաբերակցությունը հասել է 7% - ի ։ Այս ժամանակահատվածում ավելի մեծ աճ են գրանցել արտոնություններ ստացած ընկերությունները։ Ոլորտում միջին աշխատավարձը կազմել է 1 մլն դրամ, ինչը 3,8 անգամ բարձր է երկրի միջին աշխատավարձից։ Հովհաննիսյանը ներկայացրել է այն երկրները, որոնք Հայաստանի հնարավոր մրցակիցներն են. Վրաստան, Մոլդովա, Ղազախստան, Ուզբեկստան, Թուրքիա, Հունգարիա, Սերբիա, Լեհաստան: Ըստ վերլուծության ՝ այդ երկրներում ինտենսիվորեն կիրառվում են շահութահարկի և եկամտահարկի գծով արտոնությունները։ Նշվել է նաև, որ Տաշքենդում ապրելու արժեքն ավելի էժան է, քան Երևանում ՝ 51% - ով, Աստանայում ՝ 58% - ով, Ստամբուլում ՝ 35% - ով, Քիշնևում ՝ 56% - ով, Բուդապեշտում ՝ 13% - ով, Բելգրադում ՝ 15% - ով, Վարշավայում ՝ 11% - ով, Տալլինում ՝ 1% - ով, Հոնկոնգում ՝ 51% - ով, Դուբայում ՝ 43% - ով։
Նաիրա Բադալյան
Աղբյուրը՝ finport.am