Կանանց հզորացումն ավելի լավ աշխարհի գրավականներից մեկն է. Ժաննա Անդրեասյանը մասնակցել է Կանանց գլոբալ գագաթաժողովին
Հայաստանի Հանրապետության կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը Մադրիդում մասնակցել է Կանանց 2024 թվականի գլոբալ գագաթաժողովին և հանդես եկել ելույթի խոսքով:
Ինչպես տեղեկացնում են ՀՀ ԿԳՄՍ նախարարությունից, Ժաննա Անդրեասյանը նշել է, որ ՀՀ կառավարությունը կարևորում է Հայաստանի մասնակցությունը գագաթաժողովին, որի հիմքում կանանց իրավունքների պաշտպանությունն է՝ որպես կայուն զարգացման նպատակներին հասնելու ճանապարհ: Նախարարը, մասնավորապես, անդրադարձել է ՀՀ-ում իրականացվող կրթական բարեփոխումներում կանանց ներգրավվածությանը և, առհասարակ, հանրային կյանքում կանանց դերի բարձրացմանը:
«Հայաստանի կառավարության առաջնահերթություններից է մարդկային կապիտալի զարգացմանն ուղղված բարեփոխումներում կանանց դերակատարման բարձրացումը: Կրթությունն առանցքային է այս շատ կարևոր նպատակների իրականացման համար, և կանանց իրավունքների թեման թիրախային է Հայաստանում ներկայում իրականացվող կրթական ինտենսիվ բարեփոխումներում», - ասել է Ժաննա Անդրեասյանը:
Նա նշել է, որ 2019 թվականից մշակվել է հանրակրթության նոր չափորոշիչը՝ ուսումնական ծրագրերում ներառելով նաև գենդերային զգայունության թեման: Ըստ նախարարի՝ ծրագրերը մշակվել են Եվրախորհրդի հետ համագործակցությամբ՝ փորձագետների ներգրավմամբ մանկավարժներին վերապատրաստելով: Չափորոշչի փորձարկման փուլի գնահատումը ցույց է տվել, որ նոր չափորոշչի ներդրումը սովորողների շրջանում 6 ամսվա ուսումնական արդյունքի դինամիկ աճ է ապահովել, ինչն աննախադեպ ցուցանիշ է միջազգային համանման արդյունքների համեմատ:
Ելույթում նախարարը ներկայացրել է նաև STEM ոլորտում կանանց դերի բարձրացմանն ուղղված ծրագրերի խրախուսումը. «Մեզ համար գլխավոր ռազմավարական ուղղություններից մեկը STEM ոլորտում կանանց ներգրավվածության ապահովումն է՝ հաշվի առնելով Հայաստանում ինտենսիվ աճող ՏՏ ոլորտը՝ որպես տնտեսության զարգացման առաջնահերթություն»:
Նախարարի տեղեկացմամբ՝ Հայաստանն առանձնանում է տեխնոլոգիական ոլորտներում աշխատող կանանց թվի բարձր տոկոսով: ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի տվյալներով՝ STEM ծրագրերի երրորդ մակարդակում ընդգրկված կանանց համաշխարհային միջին համամասնությունը կազմում է 28 %, մինչդեռ Հայաստանում այս ցուցանիշը 44 % է: Հայաստանի կենսատեխնոլոգիական ոլորտի մասնագետների 60 %-ից 70 %-ը կանայք են՝ այն դեպքում, երբ համաշխարհային միջին ցուցանիշն ամբողջ աշխարհում 47 % է կազմում: Աշխարհում տեխնոլոգիական ոլորտում զբաղված կանանց մասնաբաժինը չի գերազանցում 20 %-ը, մինչդեռ, ըստ Forbes-ի, Հայաստանի տեխնոլոգիական ոլորտում կանայք 30 % զբաղվածություն ունեն: Բավական դրական դինամիկա է արձանագրվել նաև գիտության հանդեպ կանանց հետաքրքրվածության ավելացման առումով. եթե 2007 թվականին դոկտորական աստիճանի կրթության համար դիմողների 81.2%-ը տղամարդիկ էին և 18.8%-ը՝ կանայք, ապա 2022 թվականին կանայք կազմում էին ընդունվածների 52 %-ը։
Նախարար Ժաննա Անդրեասյանը շեշտել է, որ ՀՀ կառավարությունը տարբեր ծրագրեր է իրականացնում STEM ոլորտում կանանց մասնակցությունը խթանելու ինչպես միջին մասնագիտական, այնպես էլ բարձրագույն կրթության մակարդակներում:
«Նախնական և միջին մասնագիտական ուսուցման մակարդակում ավելի շատ ուսանողներ ներգրավելու համար մշակել ենք STEM ոլորտներում կրթաթոշակների ավելացման նոր քաղաքականություն: Այն գործում է 2023 թվականից, և մենք արդեն տեսնում ենք առաջին դրական տեղաշարժերը: Կցանկանայի նշել մեր խոշորագույն ծրագրերից մեկը, որն իրականացվել է գործընկերների լայն շրջանակի հետ՝ Հայաստանում գյուղատնտեսական մասնագիտական կրթության և ուսուցման արդիականացում (MAVETA) ծրագիրը, որը մեկնարկել է 2021 թվականի դեկտեմբերի 3-ին և կտևի մինչև 2030 թվականը: Ծրագրի նպատակն է բարձրացնել որակյալ և մրցունակ մասնագետների դերը գյուղատնտեսության ոլորտում՝ ներառականության ապահովմամբ: Մշակվում են նաև մի շարք ծրագրեր՝ գյուղատնտեսական մասնագիտություններում կանանց մասնակցության ընդլայնման նպատակով»,- ասել է նախարարը:
Նրա խոսքով՝ որպես ինստիտուցիոնալ մոտեցում՝ ՄԿՈՒ բոլոր հաստատություններում ստեղծվել է մասնագիտական կողմնորոշման և կարիերայի ուղղորդման համակարգը, որից օգտվում է ուսանողների 90 տոկոսը: Նրանցից ավելի քան 50 տոկոսը կանայք են: Համակարգի նպատակն է կայուն կապ ապահովել շահառուների և աշխատաշուկայի ու մասնագիտությունների միջև՝ ներկայացնելով նաև աշխատաշուկայում կանանց ակտիվ ներգրավման հնարավորությունները:
Ժաննա Անդրեասյանն անդրադարձել է նաև բարձրագույն կրթության ոլորտում կանանց ներգրավմանն ուղղված ծրագրերին. «Ինչ վերաբերում է բարձրագույն կրթությանը և հետազոտություններին, ապա իրականացնում ենք հատուկ դրամաշնորհային ծրագրեր՝ խթանելու կանանց մասնակցությունը գիտական նախագծերում՝ գիտական և գիտատեխնիկական թեմատիկ ֆինանսավորման շրջանակում: Դրանք ուղղված են հատկապես կին հետազոտողների հզորացմանը՝ նաև որպես խմբի ղեկավարներ (նախագծերի համակարգողներ): Հետազոտական խմբերում որպես պարտադիր պահանջ սահմանված է մինչև 35 տարեկան առնվազն մեկ կնոջ ընդգրկվածությունը»:
2019-2020 թվականների տվյալներով՝ Հայաստանի բուհերի և գիտահետազոտական կազմակերպությունների աշխատակիցների ընդհանուր թվի ավելի քան 52 %-ը կանայք են, մինչդեռ աշխարհում այդ տոկոսը 30 %-ից պակաս է։ Թեև գիտության մեջ կանանց ներգրավվածության ցուցանիշը Հայաստանում աճում է, գիտական խմբերի և ազգային նախագծերի թիմերի ղեկավարների միայն 25 %-ն են կանայք։ Այս ցուցանիշներն ավելացնելու համար շարունակաբար ստեղծվում են նոր ինստիտուցիոնալ հնարավորություններ՝ տարեցտարի ունենալով դրական միտումներ։
Եզրափակելով խոսքը՝ ԿԳՄՍ նախարար Ժաննա Անդրեասյանը ևս մեկ անգամ շեշտել է կանանց առաջնորդության կարևորությունը հանրային կյանքում. «Կին առաջնորդների ցանցը հնարավորություն է տալիս պայքարելու կանանց իրավունքների հավասարության համար: Եվ ես ավելի քան վստահ եմ, որ կանանց հզորացումն ավելի լավ աշխարհի գրավականներից մեկն է։ Այն, ինչ մեզ հիմա անհրաժեշտ է, քաղաքական կամքն է և կանանց կենսափորձի և տաղանդների բացահայտումն ու շրջանակի ընդլայնումը: Եվ մենք՝ որպես մեր երկրների ակտիվ կին առաջնորդներ, մեր ոլորտներում հատուկ պատասխանատվություն ենք կրում ոչ միայն առաջ շարժվելու, այլև ընդլայնելու հնարավորությունները մնացած բոլոր կանանց համար և չհանձնվելու՝ անկախ դժվարություններից»:
Կանանց 2024 թվականի գլոբալ գագաթաժողովին մասնակցել են աշխարհի շուրջ 70 երկրների ներկայացուցիչներ:
Համաժողովի շրջանակում Ժաննա Անդրեասյանը հանդիպել է նաև Կանանց 2024 թվականի գլոբալ գագաթաժողովի նախագահ Իռենե Նադիլիդադի հետ: