Իրանը հայտարարել է, որ միջուկային բանակցություններ կանցկացնի Ֆրանսիայի, Գերմանիայի և Մեծ Բրիտանիայի հետ

Իրանը կիրակի օրը հայտարարել է, որ մոտ օրերս միջուկային բանակցություններ կանցկացնի եվրոպական երեք երկրների հետ, որոնք նախաձեռնել են ՄԱԿ-ի ատոմային վերահսկողության մարմնի կողմից ընդունված իր դեմ ցենզային բանաձևը:

Արտաքին գործերի նախարարության խոսնակ Էսմայիլ Բաղային ասել է, որ Իրանի, Ֆրանսիայի, Գերմանիայի և Մեծ Բրիտանիայի փոխարտգործնախարարների հանդիպումը կկայանա ուրբաթ օրը՝ չնշելով անցկացման վայրը։

«Կքննարկվեն մի շարք տարածաշրջանային և միջազգային հարցեր և թեմաներ, այդ թվում՝ Պաղեստինի և Լիբանանի, ինչպես նաև միջուկային հիմնախնդիրները», - ասվում է ԱԳՆ հայտարարության մեջ։

Բաղային գալիք հանդիպումը որակել է որպես սեպտեմբերին Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայի տարեկան նստաշրջանի շրջանակներում երկրների հետ կայացած բանակցությունների շարունակություն:

Հինգշաբթի օրը ՄԱԿ-ի Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության կառավարիչների խորհուրդը, որը բաղկացած է 35 երկրներից, բանաձեւ է ընդունել, որով դատապարտում է Իրանին համագործակցության բացակայության համար:

Այս քայլը տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ լարվածությունը բարձրացավ Իրանի ատոմային ծրագրի շուրջ, որը քննադատները վախենում են, որ ուղղված է միջուկային զենքի ստեղծմանը, ինչը Թեհրանը բազմիցս հերքել է:

Դա տեղի ունեցավ նաև այն բանից հետո, երբ ՄԱԳԱՏԷ-ի ղեկավար Ռաֆայել Գրոսսին վերադարձավ Թեհրան կատարած այցից, որտեղ, թվում էր, առաջընթաց է գրանցել:

Այցի ընթացքում Իրանը համաձայնել է ՄԱԳԱՏԷ-ի պահանջին, որպեսզի սահմանափակի մինչև 60 տոկոս մաքրությամբ հարստացված ուրանի զգայուն պաշարները:

Ի պատասխան բանաձեւի՝ Իրանը հայտարարեց, որ գործարկում է «նոր և առաջադեմ ցենտրիֆուգների շարք»:

Ցենտրիֆուգները հարստացնում են ուրանը, որը վերածվում է գազի՝ պտտելով այն շատ մեծ արագությամբ՝ մեծացնելով տրոհվող իզոտոպային նյութի (U-235) մասնաբաժինը:

«Մենք էապես կբարձրացնենք հարստացման կարողությունները տարբեր տեսակի առաջադեմ մեքենաների օգտագործմամբ», - պետական ​​հեռուստատեսությանը ասել է Իրանի ատոմային էներգիայի կազմակերպության խոսնակ Բեհրուզ Քամալվանդին:

Երկիրը, սակայն, նաև ասաց, որ ծրագրում է շարունակել իր «տեխնիկական և երաշխիքային համագործակցությունը ՄԱԳԱՏԷ-ի հետ»:

Իրանի նախագահ Մասուդ Պեզեշիկյանը, որը հուլիսից իշխանության է և արևմտյան երկրների հետ երկխոսության կողմնակից է, ասել է, որ ցանկանում է վերացնել իր երկրի միջուկային ծրագրի վերաբերյալ «կասկածներն ու երկիմաստությունները»:

2015 թվականին Իրանը և համաշխարհային տերությունները համաձայնության են եկել, որով Թեհրանի նկատմամբ միջազգային պատժամիջոցների թուլացում է տեղի ունեցել՝ նրա միջուկային ծրագրի սահմանափակման դիմաց:

Սակայն Միացյալ Նահանգները միակողմանիորեն դուրս եկավ համաձայնագրից 2018-ին այն ժամանակվա նախագահ Դոնալդ Թրամփի օրոք և նորից կիրառեց տնտեսական պատժամիջոցները, ինչը ստիպեց Իրանին հետ կանգնել իր պարտավորություններից:

Թեհրանը 2021 թվականից կրճատել է իր համագործակցությունը ՄԱԳԱՏԷ-ի հետ՝ անջատելով միջուկային ծրագրի մոնիթորինգ իրականացնող հսկիչ սարքերը և արգելելով ՄԱԿ-ի տեսուչներին:

Միևնույն ժամանակ, նա ավելացրել է հարստացված ուրանի պաշարները և հարստացման մակարդակը մինչև 60 տոկոս:

Այդ մակարդակը, ըստ ՄԱԳԱՏԷ-ի, մոտ է միջուկային մարտագլխիկի համար պահանջվող 90 տոկոս գումարած շեմին և զգալիորեն գերազանցում է 3,67 տոկոս սահմանաչափը, որը համաձայնեցվել էր 2015 թվականին:

Աղբյուրը՝ .voanews.com