Հայաստանը զբոսաշրջության անվտանգային գնահատականների ֆոնին

Ուղեցույցում Հայաստանը նշված է որպես անվտանգ երկիր և ներառված է առաջին կատեգորիայում, սակայն որոշ սահմանային հատվածների վերաբերյալ վերապահում կա։ Ի՞ նչ առավելություն է  տալիս այս և նմանատիպ սանդղակներն ու ուղեցույցները Հայաստանին և ինչպե՞ ս է Հայաստանը շրջանցում զբոսաշրջային քարտեզի խութ ու խոչընդոտները: Փորձագետների կարծիքները  ստորև՝

Տուր օպերատոր, զբոսավար և զբոսաշրջային պրոդուկտի զարգացման համակարգող Ժորա Մարտիրոսյանը նշում է, որ 2017-18 թվականից սկսած ամենալավ արդյունքը Հայաստանն այս ոլորտում գրանցել է 2019 և 2022 թվականներին, սակայն, եթե 2019թ-ին ռուս զբոսաշրջիկները չէին հիմնական թիրախային խմբում, ապա 2022թ-ին հենց ռուսներն էին մեծ տոկոս կազմում: 

«2022թ-ին, ըստ Զբոսաշրջային կոմիտեի տվյալների, Հայաստան է այցելել 1.7 մլն զբոսաշրջիկ, որը երկրորդ բարձր ցուցանիշն է 2019թ-ից հետո, երբ այցելությունների թիվը կազմել է 1,9 մլն: Եթե 2019թ-ին մեր մշտական թիրախային խումբն էր եկել Հայաստան, ապա 2022թ-ին այդպես չէր»,- ասաց նա և հավելեց, որ նախորդ տարիներին մեծ թիվ էր կազմում արտերկրից հարազատների այցելությունները ու սփյուռքահայերի այցերը:  Այս խմբին հիմնականում հետաքրքրում էր մշակութային տուրիզմը, սակայն վերջին տարիներին մեծացել է հայքինգի և քայլարշավների նկատմամբ հետաքրքրությունը:

Նաև նշեց, որ մեծ թվով ֆիլիպինցիներ և հնդիկներ են գալիս Հայաստան Արաբական միացյալ էմիրություններից. « Նրանք ապրելով և աշխատելով ԱՄԷ-ում` սահման հատելու խնդիր ունեն և Հայաստանը նրանց՝ թե ազատ ելք ու մուտքի համար, թե նոր երկիր տեսնելու առումով,   շատ մեծ համբավ ունի:  «Մի շրջան կար, որ իմ զբոսաշրջիկները միայն ֆիլիպինցիներ ու հնդիկներ էին»,- ասաց Ժ. Մարտիրոսյանը:

Ինչ վերաբերում է ԱՄՆ պետդեպարտամենտի ուղեցույցին, ապա նշեց, որ հատկապես պետական մակարդակով նման ուղեցույցները շատ օգնում են կողմնորոշվելու արևմտյան երկրների, ԱՄՆ-ի զբոսաշրջիկներին:

Ժորա Մարտիրոսյանը մատնանշեց numbeo.com կայքը, որտեղ Հայաստանը լավագույն 10-ի երկրի 7-րդ տեղում է՝ որպես ամենաապահով երկիր: Կայքը հնարավորություն է տալիս համեմատելու ցանկացած երկրի կենսամակարդակը, տրանսպորտի, սննդի, գիշերակացի գները և զարմանալի էր, որ Հայաստանը 160 երկրների մեջ հայտնվել էր  7-րդ տեղում:

«Թեև Հայաստանն աշխարհի  զբոսաշրջային քարտեզի վրա այնքան էլ հայտնի չէ, սակայն  օտարերկրացիների համար նման հայտնի զբոսաշրջային կայքի թոփ 7 ամենապահով երկրների շարքում հայտնվելը կարևոր նշանակություն ունի: Իհարկե, ենթադրում եմ, հաշվի չեն առել մեր երկրի սահմանային առանձնահատկությունները»,- ընդգծեց նա և թվարկեց, որ հաշվի են առնում հանցագործությունների ցածր տոկոսը, գողությունների, սպանությունների ցածր մակարդակը, գիշերով քաղաքում կամ երկրում շրջելու ապահովությունը և այլն:

Նաև հավելեց, որ  այն ամերիկացի, ավստրալացի, եվրոպացի զբոսաշրջիկների հետ, որոնց հետ շփվել է՝ նրանք նման ուղենիշներին և կայքերի ցուցիչներին մեծ ուշադրություն են դարձնում, սակայն արաբական, արևելքի երկրների զբոսաշրջիկների մոտ տեղեկատվության պակաս կա: Արևմուտքում ավելի շատ են հետևում և կարևորություն են տալիս նման ուղեցույցներին և սա անձնական փորձից ելնելով է փոխանցում ժորա Մարտիրոսյանը:

Նա անդրադարձավ նաև զբոսաշրջային ոլորտի խնդիրներին, նշելով օդանավակայանի տաքսիների տատանվող գները, որոնք հաճախ են խոսակցությունների տեղիք տալիս, ասաց, որ չկա այնպիսի մի երկրի, որտեղ չլինեն տաքսիստներ, որ ավել գումար են պահանջում: Նման դեպքերում ինչ օրենք էլ ընդունվի՝ «կազուսներից” հնարավոր չէ խուսափել:

Ժորա Մարտիրոսյանը բերեց իր օրինակը, որ որևէ երկիր այցելելուց նայում է  գները, այդ թվում տաքսիների և անհրաժեշտության դեպքում չի թողնու, որ իրեն մոլորեցնեն: Խնդիրն, ըստ նրա, տեղեկացված ու միամիտ զբոսաշրջիկի մեջ է և նման դեպքերի համար են զբոսաշրջային կայքերը, որոնք ուղղություն են ցույց տալիս:

 Մասնագետը խոսեց նաև Հայաստանի զբոսաշրջային երթուղիների, ընդհանրապես ճանապարհների բարեկարգման շուրջ, և փաստեց, որ տարեցտարի ճանապարհները բարելավվում են, և հիմնական զբոսաշրջային ուղղությունները բարեկարգ վիճակում են և հույս հայտնեց, որ մնացած անբարեկարգ ճանապարհների հարցը կլուծվի:

«Զբոսաշրջային ոլորտի Հայաստանի հիմնական խնդիրը կարծում եմ գովազդն է և լավ գովազդը: Միջազգային էքսպոներին մասնակցելը՝ աշխարհում Հայաստանի զբոսաշրջային դերի բարձրացման նպատակով ևս շատ կարևոր է: Խնդիր է նաև մեծ թվով զբոսաշրջիկների դեպքում նրանց ընդունելը և նրանց հանգիստը կազմակերպելը. ինչ-որ մի սահմանագիծ կա, որ դրանից ավելի մենք պատրաստ չենք ընդունելու»,-ասաց նա և հավելեց, որ Վանաձորում, օրինակ` հյուրանոց չկա, մարզերում հյուրանոցների վիճակը շատ դեպքում բարվոք չէ, քիչ են, եղածները հաճախ չեն համապատասխանում զբոսաշրջիկների պահանջներին՝ լողավազան, մարզումների սրահ և այլն:

Բացի այդ մարզերում, նրա խոսքով, շփման խնդիր կա զբոսաշրջիկի հետ, հաճախ է պատահում, որ որևէ օտար լեզվով հյուրընկալը չի խոսում և դա արդեն սխալ է: Թեև թրեյնինգներ են կազմակերպվում ոլորտի մակարդակը բարձրացնելու համար, սակայն այս բացերը դեռևս մնում են:

Տնտեսագետ Արմեն Քթոյանն անդրադառնալով ԱՄՆ Պետդեպարտամենտի զբոսաշրջային  ուղեցույցին, նշեց, որ այն կողմնորոշիչ է ոչ միայն իր քաղաքացիների, այլ երկրների քաղաքացիների համար, սակայն հաշվի առնելով այն, որ Հայաստանի զբոսաշրջային այցելությունների մեջ ԱՄՆ քաղաքացիները մեծ տեսակարար կշիռ չեն կազմում՝ այդ ուղեցույցը էական  դերակատարում դժվար թե ունենա: