ՊԵԿ-ը թվային դրոշմավորման վերաբերյալ հարց ու պատասխան է ներկայացրել

ՊԵԿ-ը ներկայացրել է թվային դրոշմավորման վերաբերյալ հարց ու պատասխան․

Թվային դրոշմավորումը ապրանքի վրա  նույնականացման միջոցի՝ Դատա մատրիքս (Data Matrix) թվային ծածկագիր փակցնելն է։ Դատա մատրիքսը հատուկ երկչափ ծածկագիր է, որը նման է QR կոդի, բայց կարող է պարունակել ավելի մեծ ծավալի տվյալներ: Այս ծածկագիրը անհատական է յուրաքանչյուր ապրանքի համար և պարունակում է տեղեկատվություն ապրանքի տարբեր հատկանիշների վերաբերյալ՝ ծագման երկրի, արտադրողի կամ ներմուծողի, հիմնական բնութագրերի, տեղաշարժի և այլնի մասին:

ՀՀ տարածքում օտարման ցանկացած փուլում դրոշմավորումը  պարտադիր է Հայաստանում արտադրված կամ Հայաստան ներմուծված այն ապրանքների համար, որոնք ներառված են դրոշմավորման ենթակա ապրանքների ցանկում։

Ոչ, անմաքս առևտրի խանութներում վաճառքի ենթակա ապրանքները չունեն թվային դրոշմավորման պարտավորություն։

2023 թվականից Հայաստանում նույնականացման միջոցներով պարտադիր դրոշմավորվում են ծխախոտային արտադրանքը, ալկոհոլային արտադրանքը և փաթեթավորված խմելու ջուրը։ Այժմ ընթանում են կաթնամթերքի, գարեջրի և գարեջրային խմիչքների, կոսմետիկա և հիգիենայի միջոցներ, օճառներ, լվացող և մաքրող միջոցներ, գազավորված և ոչ ալկոհոլային ըմպելիքների, մակարոնեղենի, կենդանական և բուսական յուղերի, շոկոլադի և կակաո պարունակող սննդամթերքի, պահածոյացված մթերքի, թեյի և սուրճի, դեղորայքի, ծովամթերքի, մսամթերքի և կենդանական էքստրակտներ, կենդանիների պատվաստանյութի,  վիտամինների, ներկանյութերի և լաքերի, քսայուղերի և այլ յուղերը, օծանելիքի և հարդաջրի և կենդանիների կերի՝ նույնականացման միջոցներով դրոշմավորման փորձնական ծրագրերը։

Ապրանքի դրոշմավորումն իրականացնում է ներմուծող կամ արտադրող կազմակերպությունը կամ անհատ ձեռնարկատերը՝ վաճառքից առաջ ապրանքի վրա՝ առավել տեսանելի տեղում՝ փակցնելով կամ տպագրելով Դատա մատրիքս հատուկ թվային ծածկագիրը։

Տնտեսվարողը, փակցնելով թվային ծածկագիրը ապրանքի վրա և փոխելով Е-mark համակարգում ապրանքի կարգավիճակները, ապահովում է ապրանքների հետագծելիությունը և հնարավորություն տալիս վերահսկել շրջանառությունում գտնվող յուրաքանչյուր ապրանք։ Արդյունքում՝ ստեղծվում են հավասար պայմաններ շուկայի բոլոր մասնակիցների համար, կանխվում է կեղծ և անորակ ապրանքների վաճառքը, նվազում է ստվերային տնտեսությունը, պաշտպանվում են սպառողների իրավունքները։ 

Մանրածախ վաճառքի կետում ապրանքը գնելիս՝ սպառողը կարող է E-mark բջջային հավելվածի միջոցով սկանավորել Դատա մատրիքս ծածկագիրը և ստուգել ապրանքի վերաբերյալ տարբեր տվյալները։ Հավելվածը հասանելի է IOS և Android համակարգերի օգտատերերի համար.

iOS՝ https://apps.apple.com/am/app/e-mark/id6465251159 

Android՝ https://play.google.com/store/apps/details?id=com.emark

Նույնականացման միջոցներով դրոշմավորումն իրականացնելու համար արտադրող կամ ներմուծող կազմակերպությունները կամ անհատ ձեռնարկատերերը պետք է գրանցվեն ազգային օպերատորի համակարգում հետևյալ  քայլերով.

Դրոշմավորման համար անհրաժեշտ Դատա մատրիքս թվային ծածկագիրը e-Mark համակարգից հնարավոր է պատվիրել  էլեկտրոնային եղանակով՝ 24/7 ռեժիմով։

Դրոշմավորման e-Mark hամակարգը տրամադրում է սպառողական փաթեթավորման (նախատեսված՝ յուրաքանչյուր հատ ապրանքի համար), խմբային փաթեթավորման (նախատեսված՝ արկղի կամ բլոկի համար) և հավաքածուի համար նախատեսված Դատա մատրիքս հատուկ թվային ծածկագրեր: 

Նախքան պարտադիր դրոշմավորմանն անցում կատարելը` յուրաքանչյուր ապրանքախմբի համար իրականացվում է նույնականացման միջոցներով  դրոշմավորման փորձնական ծրագիր, ինչը հնարավորություն է տալիս ոլորտի ներկայացուցիչներին մինչև պարտադիր դրոշմավորմանն անցնելը մանրամասն ծանոթանալ գործընթացին, պարզաբանել առաջացած խնդիրները  և տեխնիկապես պատրաստվել դրոշմավորմանը: Մասնավորապես, իրականացնել ծածկագրերի տպագրության կազմակերպում, անհրաժեշտության դեպքում դրամարկղային ծրագրային թարմացում, դրոշմավորման համակարգից օգտվող անձնակազմի վերապատրաստում  և այլն:

Ոչ, փորձնական փուլի ընթացքում, դրոշմապիտակի առկայությունը ապրանքի վրա պարտադիր է։

Փորձնական ծրագրի ընթացքում հետագծելիության ամբողջականությունն ապահովելու համար ցանկալի է մանրածախ վաճառքի կետերում ապրանքի ծածկագիրը սկանավորել երկչափ շտրիխ կոդեր կարդացող սկաններներով և այդ եղանակով ապրանքը դուրս բերել շրջանառությունից։